Złoty But – historia prestiżowej nagrody
3 min read
Złoty But to jedno z najbardziej prestiżowych trofeów dla snajperów występujących w ligach europejskich. Po tę nagrodę sięgali laureaci Złotej Piłki i najwybitniejsi piłkarze naszych czasów, ale wśród triumfatorów nie brakuje też gwiazd jednego sezonu, których sława szybko minęła. Bywały też sytuacje, w których wyłonienie zwycięzcy klasyfikacji Złotego Buta wzbudzało sporo kontrowersji.
Początki nagrody
Wręczanie trofeum Złotego Buta najlepszemu strzelcowi w rozgrywkach ligowych w Europie to pomysł francuskiej gazety “L’Equipe”. Jako pierwszy w 1968 roku nagrodę otrzymał Portugalczyk Eusebio, który strzelił 42 gole dla Benfiki. Już po sześciu latach po trofeum sięgnął pierwszy piłkarz spoza Europy – został nim Hector Yazalde, Argentyńczyk występujący w portugalskim Sportingu.
Gwiazdą pierwszych edycji konkursu był także Gerd Mueller. Napastnik Bayernu Monachium jako pierwszy zdobył nagrodę dwukrotnie. Rekordowym wyczynem w pierwszych latach plebiscytu popisał się także Rumun Dudu Georgescu, który w 1977 roku zdobył aż 47 bramek.
Konkurs zawieszony – protest i kontrowersje
Konkurs w niezmienionej formule trwał do 1991 roku – to wtedy swój żywot zakończył “stary” Złoty But. Klasyfikacja z tamtego sezonu była ostatnią przygotowaną pod auspicjami “L’Equipe”. Francuskie pismo zaprzestało wówczas przyznawania nagrody z powodu kontrowersji wywołanych przez federację piłkarską z Cypru. Oficjalnym zwycięzcą uznano Jugosłowianina Darko Panczewa z Crvenej Zvezdy Belgrad, który zdobył 34 bramki. Cypryjczycy twierdzili jednak, że król strzelców ligi cypryjskiej strzelił o cztery gole więcej i to jemu należy się nagroda. Tyle że w oficjalnych statystykach miał zapisanych jedynie 19 trafień.
Złotego Buta nie przyznawano przez pięć lat. Kolejną nagrodę otrzymał dopiero najlepszy strzelec sezonu 1996/1997. Patronat nad konkursem objęło wówczas stowarzyszenie European Sports Media, które przyznaje nagrodę na podstawie specjalnych współczynników. Najwyższy mają bramki zdobywane w pięciu najlepszych ligach Europy – są warte dwa punkty. Półtora punktu otrzymują strzelcy goli w ligach z miejsc 6.-21. w rankingu UEFA. W pozostałych każda bramka jest warta tylko punkt.
Laureaci Złotej Piłki ze Złotym Butem
Pierwszy Złoty But przyznawany zgodnie z nowym regulaminem otrzymał Brazylijczyk Ronaldo. W 1997 roku ten napastnik został również uznany najlepszym napastnikiem świata, zdobywając Złotą Piłkę. Był wówczas piłkarzem FC Barcelona. Okazało się jednak, że jego nagroda to dopiero przygrywka do sukcesów innych zawodników występujących na hiszpańskich boiskach.
Łącznie przedstawiciele klubów Primera Division sięgnęli bowiem po nagrodę aż 15 razy. Piłkarzem z największą liczbą nagród jest Lionel Messi z Barcelony, w którego ręce aż sześć razy wędrował Złoty But. Klasyfikacja plebiscytu cztery razy była też otwierana przez Portugalczyka Cristiano Ronaldo, który trzykrotnie odbierał nagrodę jako zawodnik Realu Madryt. Po trofeum w ostatnich latach często sięgali więc laureaci Złotej Piłki. Z kolei w “klasyfikacji narodowej” Złotego Buta z ośmioma nagrodami na koncie prowadzą Portugalczycy. O jedną statuetkę mniej zdobyli dotąd Argentyńczycy.
Złoty But – klasyfikacja z ostatniego sezonu
Od 2009 roku nieprzerwanie laureatami Złotego Buta zostają najlepsi strzelcy Primera Division. Jedynie w 2014 roku kroku dotrzymał im Luis Suarez, wówczas występujący w Liverpoolu, który wygrał plebiscyt wspólnie z Cristiano Ronaldo. Trzy ostatnie edycje wygrał Messi. W sezonie 2018/2019 zdobył 36 bramek, co oznaczało 72 punkty. O sześć punktów mniej zgromadził Francuz Kylian Mbappe z Paris Saint-Germain. Podium z 52 punktami za 26 goli zamknął Włoch Fabio Quagliarella z Sampdorii.
Złoty But – Lewandowski jednym z faworytów w 2020 r.
W sezonie 2019/2020 jeden z reprezentantów Polski jest blisko tego, by po raz pierwszy sięgnąć po Złoty But. Lewandowski od początku sezonu znajduje się w czołówce klasyfikacji nagrody, ale ma poważnych rywali. Najgroźniejszym wydaje się bramkostrzelny Włoch Ciro Immobile z Lazio Rzym, po piętach Polakowi depcze również Timo Werner z RB Lipsk. Wśród triumfatorów z ostatnich lat najwyżej w aktualnej klasyfikacji znajduje się Cristiano Ronaldo, na razie zanotował jednak o kilka trafień mniej niż Robert Lewandowski.
