Spalony na boisku. Najważniejsze zasady

Spalony w piłce nożnej to jeden z futbolowych przepisów, który często wzbudza wiele kontrowersji. To między innymi w celu rozstrzygania wątpliwości związanych ze spalonym do piłki nożnej wprowadzono tak zwany system VAR, czyli wideoweryfikację decyzji arbitra. By jednak lepiej zrozumieć, kiedy sędzia liniowy podnosi chorągiewkę i sygnalizuje spalonego, warto dobrze poznać charakterystykę tej futbolowej zasady.

Spalony na boisku – historia

Przepisy dotyczące spalonego funkcjonują niemal od zarania współczesnego futbolu. Kiedy w połowie XIX wieku kodyfikowano piłkarskie zasady, to właśnie spory dotyczące tego rozwiązania były szczególnie gorące. Najpierw stosowano zasadę obowiązującą w rugby, wedle której na spalonym znajdował się każdy zawodnik, który w czasie akcji ofensywnej był bliżej bramki niż piłka. Potem spalonego nie odgwizdywano, jeżeli w momencie podania między piłkarzem a atakowaną bramką znajdowało się trzech przeciwników. Od 1925 roku wystarczy, że jest ich dwóch, a od 1990 roku nie ma spalonego również w sytuacji, w której zawodnik znajduje się w jednej linii z przedostatnim piłkarzem broniącego zespołu.

Zmiany przepisów o spalonym miały też wpływ na wygląda koszulek piłkarskich. Chcesz wiedzieć więcej na ten temat? Przeczytaj nasz kolejny artykuł: Kołnierzyki i bezrękawniki. Jak zmieniały się stroje piłkarskie?

Spalony – zasady

To właśnie ta ostatnia zasada jest esencją przepisu o spalonym. W momencie podania od partnera napastnik drużyny atakującej nie może być bliżej bramki niż przedostatni zawodnik rywali. Spalony powinien być odgwizdany wtedy, jeżeli zza przeciwnika będzie wystawać nawet tylko jego noga czy głowa. Jest jednak jeszcze jeden warunek – musi to być część ciała, którą zgodnie z przepisami można strzelić gola. Dlatego wystawiona ręka nie spowoduje spalonego i sędzia pozwoli grać dalej.

Spalony w piłce obowiązuje również w przypadku wykonywania rzutów wolnych. Zasady tej nie stosuje się natomiast przy wrzutach z autu, rzutach rożnych oraz wznowieniach gry od bramki. Wyjątkową sytuacją jest również ta, w której to atakujący zawodnik z piłką przy nodze jest bliżej bramki niż przedostatni z rywali. Wtedy linię spalonego wyznacza piłka – jeśli atakujący chce podać do partnera, ten nie może być bliżej bramki niż futbolówka.

Analizując wydarzenia na boisku, sędzia musi również wziąć poprawkę na to, co robi dany zawodnik. Spalony na boisku zostanie odgwizdany, jeśli piłkarz będzie brał udział w akcji – chodzi nie tylko o dotknięcie piłki, ale też absorbowanie uwagi rywala. Jeśli jednak tego nie robi, gra nie zostanie przerwana. Taki piłkarz nie będzie bowiem na spalonym, a tylko na pozycji spalonej.

System VAR i spalony

O tym, czy piłkarz znajdował się na spalonym, czy nie, często może decydować nawet kilkanaście centymetrów. A że futbol staje się coraz szybszy, sędziowie nie zawsze trafnie oceniają takie sytuacje. Za wyłapywanie spalonych odpowiedzialny jest arbiter liniowy, który sygnalizuje je sędziemu głównemu podniesieniem chorągiewki. Gole nieuznane z powodu niesłusznie odgwizdanego spalonego albo strzelone z niedozwolonej pozycji wielokrotnie wywoływały i wciąż wywołują kontrowersje.

Ma je jednak eliminować, a przynajmniej minimalizować system VAR. Dzięki wprowadzeniu możliwości korzystania z powtórek, w rozgrywkach na najwyższym poziomie błędów arbitrów ma być mniej. VAR pozwala bowiem sprawdzić, czy w akcji zakończonej golem nie trzeba było odgwizdać spalonego. Sędziowie mają do dyspozycji ujęcia z wielu kamer, a często również wyznaczoną komputerowo linię spalonego. To ma ułatwić podjęcie prawidłowej decyzji. System VAR funkcjonuje dziś we wszystkich czołowych piłkarskich ligach świata. Mogli z niego korzystać również sędziowie prowadzący spotkania mundialu.