Selekcjonerzy reprezentacji Polski w piłce nożnej, którzy zapisali się w historii

Selekcjonerzy reprezentacji Polski w piłce nożnej mają niełatwe zadanie. W końcu nie bez powodu panuje opinia, że w kraju nad Wisłą żyje… 38 milionów selekcjonerów. I choć według tego stereotypu na piłce nożnej w Polsce zna się każdy, dotąd zaszczytu prowadzenia reprezentacji dostąpiło tylko 66 osób. Które z nich zapisały się w historii złotymi zgłoskami?

Selekcjonerzy Polski przed II wojną światową

Funkcja, jaką sprawowali selekcjonerzy reprezentacji Polski w piłce nożnej w latach międzywojennych, mocno różniła się od tego, jak wygląda obecnie. Przed pierwszym meczem biało-czerwonej kadry, w grudniu 1921 roku, pełnił ją Józef Szkolnikowski. Piszemy “przed”, ponieważ Szkolnikowski… nie był obecny na premierowym meczu z Węgrami w Budapeszcie. Podobna sytuacja przed II wojną wydarzyła się jeszcze kilkukrotnie. Od 1924 roku funkcję selekcjonera piastował wybierany co roku kapitan związkowy.

Józef Kałuża – pierwszy mundial

Selekcjonerzy Polski – listę wybitnych osobowości na tej liście otwiera Józef Kałuża. W latach 20. strzelił w kadrze siedem goli, w 1932 roku został wybrany kapitanem związkowym. Pełnił tę funkcję przez siedem lat, co stanowi selekcjonerski rekord niepobity do dziś. Józef Kałuża doprowadził reprezentację do czwartego miejsca na igrzyskach w 1936 roku. Dwa lata później dowodzona przez niego drużyna po raz pierwszy zakwalifikowała się na mistrzostwa świata – odpadła w pierwszej rundzie po dramatycznym meczu z Brazylią. Józef Kałuża zmarł w 1944 roku w wieku zaledwie 48 lat z powodu zapalenia opon mózgowych. Jesienią 2017 roku pod stadionem Cracovii, z którą był związany przez całą karierę piłkarską, stanął pomnik Kałuży.

Selekcjonerzy reprezentacji Polski w piłce nożnej z największymi sukcesami

Przez lata w polskim futbolu posady selekcjonera i trenera reprezentacji były oddzielnymi funkcjami. Kto inny więc wybierał piłkarzy, a kto inny trenował z nimi na boisku. Obie role na dobre połączono w 1966 roku.

Kazimierz Górski – cytaty najwybitniejszego

Cztery lata później samodzielnym selekcjonerem reprezentacji został Kazimierz Górski. Jako piłkarz zagrał w kadrze tylko raz, ale jako trener osiągnął z nią największe sukcesy w historii. Późniejsi selekcjonerzy Polski bezskutecznie starali się mu dorównać, nie bez powodu Górskiego wybrano najlepszym polskim trenerem XX wieku. Jego największe osiągnięcie to trzecie miejsce na mistrzostwach świata w Niemczech w 1974 roku. Oprócz tego jego kadra wywalczyła złoto i srebro igrzysk olimpijskich.

Ten drugi medal, z 1976 roku z Montrealu, został jednak w kraju uznany… za porażkę i trener podał się do dymisji. Kolejny medal z igrzysk Polska przywiozła dopiero po 16 latach – to najlepiej pokazuje, czego dokonał Kazimierz Górski. Cytaty słynnego selekcjonera weszły do języka potocznego. Powiedzenia “im dłużej przy piłce my, tym krócej oni” czy “dopóki piłka w grze, wszystko jest możliwe” zna dziś każdy kibic futbolu. Kazimierz Górski zmarł w 2006 roku w wieku 85 lat.

Antoni Piechniczek – dwa razy mistrzostwa

Do sukcesów Górskiego najbliżej było Antoniemu Piechniczkowi. Jako jedyny selekcjoner kadry w historii dwukrotnie wprowadził Polskę na mistrzostwa świata – w 1982 i 1986 roku. Pierwszy z tych turniejów zakończył się wielkim sukcesem: jego ekipa powtórzyła wyczyn z 1974 roku i została trzecią drużyną świata.

Urodzony w 1942 roku Piechniczek jako piłkarz zaliczył trzy występy w kadrze, jako selekcjoner poprowadził ją w 73 meczach. 14 z nich to efekt jego drugiej przygody na tym stanowisku w latach 1996-97. Selekcjonerzy reprezentacji Polski w piłce nożnej mogli korzystać z jego wiedzy również później. Przez lata pracował bowiem jako działacz w Polskim Związku Piłki Nożnej.

Jerzy Engel – powrót na salony

Po drugim mundialu Piechniczka reprezentacja Polski na kilkanaście lat wypadła ze światowej czołówki i nie była w stanie zakwalifikować się na dużą piłkarską imprezę. Zmienił to dopiero Jerzy Engel. “Futbol na tak” w wykonaniu jego drużyny – taki tytuł nosi książka napisana przez trenera w czasie pracy z kadrą – zaowocował awansem na mistrzostwa świata w 2002 roku. I choć Polska na turnieju rozgrywanym w Korei Południowej i Japonii nie potrafiła wyjść z grupy, sam udział w turnieju sprawił, że mecze drużyny biało-czerwonych znów zaczęły cieszyć się nad Wisłą wielką popularnością. Dziś Jerzy Engel często występuje jako ekspert piłkarski w telewizji.

Adam Nawałka – ćwierćfinał Euro

Największy sukces, jakim mogą się pochwalić selekcjonerzy Polski w XXI wieku, to dzieło Adama Nawałki. Nie tylko jako jedyny awansował z reprezentacją zarówno na mistrzostwa Europy, jak i na mundial. Został też pierwszym selekcjonerem od czasów Piechniczka, który potrafił pokierować drużyną narodową tak, by wyszła z grupy na wielkim turnieju. ME w 2016 roku we Francji Polska zakończyła dopiero na ćwierćfinale, w dramatycznych okolicznościach przegrywając mecz z Portugalią po serii rzutów karnych.

Zanim Nawałka poprowadził reprezentację Polski w 50 meczach jako selekcjoner, na przełomie lat 70. i 80. rozegrał dla niej 34 spotkania w roli zawodnika. Pracę trenerską z biało-czerwonymi zakończył po nieudanym mundialu w 2018 roku. Potem bez sukcesów trenował Lecha Poznań.