Pasy, grochy i falbanki. Jakie wzory mogą znaleźć się na strojach piłkarskich?

Futbolowa moda przez lata wielokrotnie się zmieniała. Komplety piłkarskie z początków współczesnej piłki nożnej wyraźnie różniły się od tego, co obecnie oglądamy na murawach. Pierwsi piłkarze mogli tylko pomarzyć o lekkich, poliestrowych, bogato zdobionych tkaninach, z jakich obecnie są produkowane nawet stroje piłkarskie dla dzieci. Koszulki co jakiś czas zyskują kołnierzyk, nogawki spodenek są nieco dłuższe lub krótsze, ale najczęściej zmieniają się chyba wzory, którymi zdobi się stroje piłkarskie. Od prostych pasów, przez skomplikowane znaki wodne, po nieregularne grochy, a nawet falbanki. Niektóre koszulki drużyn klubowych i reprezentacji narodowych imponują nowatorskimi rozwiązaniami, inne elegancją i klasycznym krojem, ale zdarzają się i takie, o których kibice jak najszybciej chcieliby zapomnieć. Przyjrzeliśmy się więc najciekawszym, ale i najbardziej nieudanym projektom piłkarskich koszulek.

Komplety piłkarskie – co mówią o nich przepisy?

Kiedy bierze się pod lupę komplety piłkarskie, łatwo można się zorientować, że przeciętny kibic największą uwagę przywiązuje do koszulek. Tutaj wyznacznikiem udanego projektu są zwykle względy estetyczne, czyli po prostu to, czy dany strój podoba się fanom i zyskuje ich aprobatę. Warto jednak pamiętać, że komplety piłkarskie składają się także z kilku innych elementów. A to, w czym drużyny i poszczególni piłkarze mogą pojawić się na boisku, regulują odpowiednie przepisy. Część z nich to uniwersalne regulacje obowiązujące na wszystkich boiskach, czasami dodatkowe normy może jednak również wprowadzić organizator rozgrywek.

Według przepisów gry w piłkę, komplety piłkarskie, w których zawodnicy wybiegają na boisko, muszą składać się z pięciu elementów. Pierwszym jest koszulka. Tutaj definicja przygotowana przez IFAB, czyli Międzynarodową Radę Piłkarską, jest dość ogólna – za koszulkę uznaje się bowiem element stroju z rękawami. Właśnie z tego powodu na początku XXI wieku FIFA szybko zakazała używania przez Kamerun bezrękawników, które Puma przygotowała dla afrykańskiego zespołu. Bardziej dokładnie kwestię wyglądu koszulek definiują zwykle władze ligi, w jakiej występuje dany klub.

Spodenki, ochraniacze, skarpety i buty

Kolejnym elementem piłkarskich strojów są spodenki. Wszyscy zawodnicy jednej drużyny – oprócz bramkarza – powinni mieć je w tym samym kolorze. Zwykle organizator rozgrywek wymaga również, by, podobnie jak na koszulce, znalazł się na nich numer, z jakim występuje każdy z zawodników. Dodatkowe uprawnienia posiadają bramkarze, którzy mogą grać w spodniach dresowych. Obowiązkowe są również ochraniacze. Mimo że zdaniem niektórych piłkarzy ten element wyposażenia nie sprzyja komfortowi w grze, sędziowie mają obowiązek sprawdzić, czy gracz wchodzący na boisko posiada je pod skarpetami.

Same skarpety również są obowiązkowe. Dodatkowo przepisy podkreślają, że taśma lub inny materiał używany na zewnątrz getrów musi być w tym samym kolorze, co oryginalny element skarpet. Ta regulacja weszła w życie stosunkowo niedawno, wraz z modą na ucinanie dołów getrów i zastępowanie ich przez skarpetki kompresyjne. W takich przypadkach getry zasłaniające golenie są najczęściej dodatkowo oklejane taśmami. Ostatni obowiązkowy element wyposażenia piłkarza to obuwie. Nawet najlepsi sędziowie w Europie muszą sprawdzać podeszwy piłkarskich korków.

Interesujesz się tematyką związaną z piłkarskimi strojami? Śledzisz nowinki dotyczące futbolowego obuwia? Koniecznie zajrzyj na stronę spilkarza.pl!

Najpopularniejsze kolory i wzory na piłkarskich koszulkach

Regulacje dotyczą również kolorów, w jakich mogą być projektowane komplety piłkarskie. Tutaj głównym kryterium jest możliwość łatwego rozróżniania obu drużyn oraz ich bramkarzy, a także sędziów. Zgodnie z przepisami, “obie drużyny muszą mieć kolory strojów odróżniające się od siebie oraz sędziów, a bramkarze muszą mieć kolory strojów odróżniające ich od pozostałych zawodników oraz sędziów”. Wyjątkiem są bramkarze, którym arbiter może zezwolić na grę w identycznych zestawach kolorystycznych. Co z kolei znaczy kryterium strojów “odróżniających się od siebie”? W praktyce decyduje o tym delegat i jego zdanie na temat tego, czy oba zespoły mogą założyć zaproponowane przez siebie komplety piłkarskie. Jeśli ich nie zatwierdzi, w ruch idą zestawy rezerwowe.

W oficjalnych przepisach nie ma więc żadnych restrykcji dotyczących używanych barw czy wzorów. Czasami narzucają je jednak organy nadzorujące rozgrywki. I tak na przykład w polskiej ekstraklasie obowiązuje zapis, wedle którego komplety piłkarskie mogą składać się z maksymalnie trzech kolorów oraz czwartego, tak zwanego “dekoracyjnego”. Z kolei w hiszpańskiej La Liga organizatorzy rozgrywek narzucają wszystkim drużynom czcionkę, którą musi być wypisany numer i nazwisko zawodnika.

Czerwień – kolor zwycięzców

W piłkarskim świecie od lat dominowały proste kolory. Zwłaszcza w pierwszych latach piłki nożnej popularna była biel. Do dziś jest ona podstawową barwą koszulek reprezentacji Polski czy Realu Madryt. Często spotykane są także stroje niebieskie w różnych odcieniach: występuje w nich na przykład Chelsea czy reprezentacja Włoch. Wiele czołowych drużyn, takich jak Liverpool, Bayern Monachium czy Manchester United, za swoją podstawową barwę obrało również czerwień.

Co ciekawe, badania brytyjskich naukowców sprzed kilkunastu lat dowodzą, że drużyny w czerwonych koszulkach statystycznie wygrywają częściej niż zespoły, które stawiają na komplety piłkarskie w innych barwach. Badacze podejrzewają, że znaczenie ma tutaj podświadomość – czerwień ma mobilizować piłkarzy danej drużyny i odstraszać przeciwników. Zdaniem naukowców kluby stawiające na czerwone barwy przyciągają także więcej kibiców, dzięki czemu mają większe możliwości finansowe. A to we współczesnym futbolu również ma niebagatelne znaczenie.

W ostatnich kilkunastu sezonach standardem stały się również coroczne zmiany strojów. Koszulki przed każdym sezonem przechodzą drobny lifting, co ma zmobilizować kibiców do zakupu nowego trykotu. O ile podstawowe koszulki drużyny zwykle są wykonane w tradycyjnych barwach, o tyle w przypadku strojów wyjazdowych, a także trzeciego, rezerwowego kompletu, projektanci mogą popuścić wodze fantazji. Dzięki temu na piłkarskich murawach coraz częściej można zobaczyć kolory, których dawniej próżno było szukać na piłkarskich strojach. Pojawiają się na przykład różowe komplety piłkarskie, niektórzy producenci stawiają też na jaskrawe odcienie zieleni czy żółci.

Pasy ponad wszystko

W katalogu współczesnych piłkarskich strojów trudno jednak odnaleźć zupełnie gładkie stroje. Jednokolorowe koszulki bez jakichkolwiek wzorów dziś jednoznacznie kojarzą się z zestawami retro. I w takiej formie niektóre kluby, jak na przykład Wisła Kraków czy Manchester City, wypuszczają je na rynek. Są to jednak egzemplarze kolekcjonerskie, przeznaczone dla kibiców. Koszulki, w których na co dzień występują piłkarze, są zazwyczaj zdobione mniejszymi lub większymi wzorami. Często znajdują się na nich lampasy czy inne wstawki, zazwyczaj w formie pasków.

Pasy są zresztą jednym z najbardziej tradycyjnych sposobów zdobienia koszulek. W pierwszych latach futbolu, gdy rozwijał się on przede wszystkim na Wyspach Brytyjskich, dominowały pasy poziome. Na inne nie pozwalała ówczesna technika szycia. Do dziś w takich strojach występują na przykład zawodnicy Celticu Glasgow – ich barwy to biel i zieleń. Koszulki w pionowe pasy są z kolei popularne na przykład wśród czołowych klubów we Włoszech – takie trykoty wyróżniają Inter Mediolan, Juventus oraz AC Milan. W Polsce w takich koszulkach od lat występuje Cracovia, która zyskała nawet od nich swój przydomek, czyli “Pasy”.

Zdecydowanie rzadziej na piłkarskich strojach pojawia się krata. Jest ona co prawda zazwyczaj obecna na koszulkach reprezentacji Chorwacji, gdzie nawiązuje do państwowej flagi i godła w szachownicę, ale na klubowych kompletach znacznie trudniej ją znaleźć. Jednym z nielicznych wyjątków została FC Barcelona, która w sezonie 2019/2020 zaskoczyła fanów koszulkami w bordowo-niebieską kratę.

Nowoczesne wzory

Obecnie komplety piłkarskie zdobią jednak również zdecydowanie bardziej zaawansowane wzory. Na wielu koszulkach widać grę cieni i odcieni, które są w przemyślany sposób wpisane w krój strojów. Często na podstawowym kolorze koszulek znajduje się miejsce dla geometrycznych wzorów w nowoczesnym ujęciu, które zdobią przednią część strojów.

Na koszulkach pojawiają się także wzory nawiązujące do narodowych symboli czy znaków nawiązujących do różnych kultur. I tak na strojach reprezentacji Polski w 2006 roku znalazł się husarz w formie znaku wodnego, niedawno z kolei zdobiły je printy w kształcie rozpostartych skrzydeł orła. Na jednym z kompletów Realu Madryt kilka lat temu umieszczono natomiast chińskiego smoka, ewidentnie myśląc o promocji na rynkach Dalekiego Wschodu. Jak widać, wzór na koszulkach może więc pełnić nie tylko funkcję estetyczną, ale również marketingową.

Najdziwniejsze komplety piłkarskie – mucha, falbanki i ośmiornica

O ile większość bardziej lub mniej tradycyjnych wzorów na koszulkach nie budzi kontrowersji, o tyle czasami zdarzają się projekty, które przechodzą do historii w zupełnie inny sposób, niż wymarzyli sobie to ich twórcy. W mediach co jakiś czas pojawiają się całe katalogi najdziwniejszych koszulek piłkarskich. A przesadzone pomysły spotykają się zazwyczaj z dużą niechęcią fanów.

Z takim przyjęciem spotkał się między innymi projekt koszulek CD Palencia z 2016 roku. Dostawca strojów dla tej hiszpańskiej drużyny zdecydował się na produkcję kompletu, który zdobiło anatomiczne przedstawienie ludzkich mięśni. Piłkarze biegali więc po boisku niczym odarci ze skóry. W inne tony uderzył kolejny hiszpański klub, Cultural Leonesa. W 2014 roku postanowił ubierać swoich piłkarzy w stroje nawiązujące do smokingów, z nadrukowaną muchą i guzikami od koszuli.

Hiszpania może zresztą uchodzić za kopalnię dziwnych strojów – koszulki zespołu CD Lugo zdobiło bowiem kiedyś zdjęcie macki ośmiornicy. Kibicom niezbyt spodobały się też białe grochy na czerwonym tle, które wskoczyły na koszulki Recreativo Huelva w 2012 roku. Oryginalnym pomysłem, który również nie przyjął się w piłkarskim świecie, popisali się twórcy koszulek amerykańskiego Colorado Caribous. W 1978 roku naszyli oni bowiem na stroje frędzle przypominające falbanki, które otaczały koszulki na wysokości piersi. Mimo że od tamtej pory minęło ponad 40 lat, nie znaleźli naśladowców. Można jednak podejrzewać, że katalog dziwnych i niezbyt udanych piłkarskich koszulek w najbliższych sezonach może się powiększyć.